Τα σάκχαρα είναι συνήθη συστατικά στις σύγχρονες δίαιτες. Βρίσκονται σε ένα μεγάλο εύρος τροφίμων και ποτών, όπως τα φρούτα και οι χυμοί τους, το μέλι, οι μαρμελάδες, τα αναψυκτικά, τα γλυκίσματα. Πέρα από το ότι προσδίδουν μια γλυκιά και ελκυστική γεύση, τα σάκχαρα αποτελούν πηγή ενέργειας, για αυτό θα πρέπει κανείς να απολαμβάνει τα γλυκά τρόφιμα και ποτά με μέτρο.

Είναι πιο υγιεινά τα φυσικά σάκχαρα από τα πρόσθετα;

Όχι, τα σάκχαρα αυτά κάθε αυτά είναι τα ίδια. Τα σάκχαρα μπορεί να κατηγοριοποιηθούν ως «φυσικά» ή «πρόσθετα». Αν και οι όροι αυτοί σχετίζονται συχνά με την ιδιότητα του «περισσότερο ή λιγότερο υγιεινά», αντιστοίχως, δεν είναι σωστό τα σάκχαρα να χαρακτηρίζονται με αυτόν τον τρόπο. Διότι τα πρόσθετα σάκχαρα ουσιαστικά απομονώνονται ή παράγονται από τις φυσικές πηγές σακχάρων. Για παράδειγμα, η γλυκόζη και η φρουκτόζη από το μέλι, τα φρούτα και κάποια λαχανικά, η λακτόζη από το γάλα και τα γαλακτοκομικά προϊόντα, και η σακχαρόζη από τα φρούτα, το σακχαροκάλαμο και το σακχαρότευτλο. Τα σιρόπια γλυκόζης-φρουκτόζης παράγονται από το άμυλο καλαμποκιού, και η επιτραπέζια ζάχαρη από την κρυσταλλοποίηση των σιροπιών είτε από σακχαροκάλαμο ή σακχαρότευτλο. Αυτό σημαίνει ότι κάθε σάκχαρο (μονοσακχαρίτης ή δισακχαρίτης), είτε βρίσκεται φυσικά σε ένα κομμάτι φρούτου ή προστίθεται σε ένα κέικ ή μπισκότο, δομικά παραμένει το ίδιο.

Τα πρόσθετα σάκχαρα μπορεί να σχετίζονται με τρόφιμα χαμηλής θρεπτικής αξίας. Αντιθέτως, όταν τα σάκχαρα καταναλώνονται ως μέρος ακέραιων φυτικών πηγών συνοδεύονται τυπικά από άλλα θρεπτικά συστατικά και διαιτητικές ίνες. Συνολικά, αυτό που μετράει είναι η υγιεινή δίαιτα.

Μπορούν τα σάκχαρα να προκαλέσουν αύξηση του βάρους και παχυσαρκία;

Ναι, αλλά μόνο εάν κανείς καταναλώνει περισσότερο από όσο χρειάζεται, ώστε η συνολική ποσότητα της καταναλισκόμενης ενέργειας ξεπερνά την ποσότητα της ενέργειας που δαπανάται σε κάποιο χρόνο. Επειδή τα γλυκά τρόφιμα και ποτά είναι ελκυστικά, η διαχείριση της γλυκιάς γεύσης ίσως απαιτεί ιδιαίτερη επαγρύπνηση. Δείχνοντας προσοχή στις μερίδες τροφίμων και το ενεργειακό περιεχόμενό τους μπορεί να εξασφαλίσει ότι οι καθημερινές καταναλισκόμενες θερμίδες δεν ξεπερνούν τις ενεργειακές απαιτήσεις.

Μπορούν τα σάκχαρα να προκαλέσουν διαβήτη;

Όχι. Ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2 είναι ο κύριος τύπος διαβήτη και αφορά περίπου το 90% των ατόμων με διαβήτη παγκοσμίως. Η συχνότητα του διαβήτη είναι μεγαλύτερη στους ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας και σχετίζεται με το υπερβάλλον σωματικό βάρος, ειδικότερα στην κοιλιακή χώρα, με την έλλειψη σωματικής δραστηριότητας και με μη υγιεινές δίαιτες. Η συνολική πρόσληψη σακχάρων ή κάποιου συγκεκριμένου είδους αυτών δεν έχει συσχετιστεί αιτιολογικά με την εμφάνιση διαβήτη τύπου 2.

Η επιτραπέζια ζάχαρη έχει υψηλό γλυκαιμικό δείκτη;

Όχι. Η επιτραπέζια ζάχαρη (ή σακχαρόζη) έχει μία ενδιάμεση τιμή γλυκαιμικού δείκτη (ΓΔ). Συνολικά, η απόκριση της γλυκόζης του αίματος επηρεάζεται από το συνδυασμένο ΓΔ των διαφορετικών τροφίμων και από τη συνολική ποσότητα των υδατανθράκων που καταναλώνεται.

Μπορεί η ζάχαρη να κάνει τα παιδιά υπερκινητικά;

Όχι. Πολλοί γονείς πιστεύουν ότι η υπερβολική ζάχαρη μπορεί να συμβάλλει στην υπερκινητικότητα των παιδιών, αλλά μια τέτοια σχέση δεν υποστηρίζεται από επιστημονικά δεδομένα.

Μπορεί η ζάχαρη να προκαλέσει βλάβες στα δόντια;

Ναι, η ζάχαρη μπορεί να προκαλέσει τερηδόνα, και η συχνότητα κατανάλωσης, παρά η ποσότητα, είναι το κύριο θέμα. Η συχνή χρήση σακχαρούχων τροφίμων μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης τερηδόνας. Τα σάκχαρα και μερικοί άλλοι υδατάνθρακες (κυρίως το άμυλο) ζυμώνονται από βακτήρια στο στόμα. Αυτό προκαλεί μείωση του pH που μπορεί να οδηγήσει σε απομεταλλοποίηση του σμάλτου των δοντιών και με τον καιρό τελικά τερηδόνα.

Είναι η ζάχαρη εθιστική;

Όχι, δεν υπάρχουν στοιχεία ότι η ζάχαρη είναι εθιστική στους ανθρώπους. Ο όρος «εθισμός» αναφέρεται σε φυσιολογικές και ψυχολογικές διεργασίες που προκαλούν εξάρτηση και συμπτώματα στέρησης με τη διακοπή της πρόσληψης, ώστε το άτομο αναζητά έντονα την ουσία για να αποφύγει τη στέρηση.

Πηγή: EUFIC